Beynimizdeki Gizli Ajan: BDNF

Nörotrofik faktörlerin en önemlilerinden, nöronlarımızın vazgeçilmezi olan BDNF'nin bir ajan gibi hareketlerimizi gözetlemesinin nedenleri.

    Şimdiye kadar hak ettiği değeri görmese de sinir hücrelerinin vazgeçilmezi olan, BDNF yani beyin- türevli nörotrofik faktör tıpkı beynimizin içindeki gizli bir ajan gibi!

    Öncelikle, BDNF sinir hücrelerinin hayatta kalmalarına yardımcı olan, farklılaşmış sinir hücrelerini uyaran ve var olanları da kuvvetlendiren güçlü bir proteindir.   

 

Bu molekül, sinaptik iletişimde de çok büyük bir yardımcı. Sizin bulunduğunuz çevreye, aktivitelerinize ve bunların vücudunuzdaki sonuçlarını inceleyerek sinapslar ve sinir hücrelerinde değişiklik yapabiliyor. Gerekliliği saymakla bitmeyen molekülümüzün ajan rolü de tam burada başlıyor…

                                                           

 

    Her gün yaptığınız aktiviteleri ve alışkanlıkları inceledikten sonra en çok tekrar ettiğiniz alışkanlıklardan kendisine bir harita çıkarıyor. Hem beden hem de zihin sağlığımız için edinmemiz gereken ne kadar alışkanlık varsa bu faktör en çok onları seviyor diyebiliriz. Yani sevdiği aktivitelere göre sizin IQ puanınızı yükseltebilirken, sevmediği aktivitelere göre de düşürebiliyor.

    İki hafta boyunca düzenli olarak spor yaptığınızı, kitap okuma alışkanlığı edindiğinizi düşünelim. Hipokampal BDNF, biliş ve hafızadan sorumlu sinaptik bağlantıların artmasını sağlayarak okuduklarınızı kalıcı belleğe daha kolay aktarmanızı sağlar. Okuma alışkanlığınız devam ettikçe ezber yeteneğinizi kuvvetlendiren bu bağlantılarla okuduklarınızı öğrenmeniz ve bilgilerin kalıcı olmasını sağlamanız gittikçe kolaylaşır.

    Araştırmalar, BDNF seviyelerini egzersizle arttırarak beynin oksidatif stres hasarı, yaralanma ve hastalanmaya karşı daha dirençli olmasının sağlandığını göstermiştir. Egzersiz sayesinde, BDNF üretmesi için sinyal gönderen genin daha aktif hale gelmektedir. Egzersiziniz bittikten sonra kulaklığınızı takıp öğrenmek istediğiniz dilin pod-castlerini dinleyebilir, eve gidip sınavınıza rahat rahat çalışabilirsiniz!

    Maalesef bu güçlü ajanımız her zaman bizim istediğimiz gibi çalışmıyor.

   Hep isteyip de bir türlü yapamadığınız bir şey oldu mu? Piyano çalmak, Fizik dersinde başarılı olabilmek, resim çizebilmek… Listemize sizde bir başarısızlık öykünüzü eklemişsinizdir bile. İşte bunun nedeni de BDNF! Piyano çalmayı kimse çabalamadan öğrenmemiştir fakat yetenek unsurunu göz ardı edemeyiz. Doğuştan o yetenekle gelmediyseniz, başına oturup defalarca deneseniz de yapamadığınızı düşünün. Her seferinde stres ve depresyon seviyeniz artar. Yapacağınıza olan inancınız yavaş yavaş kırılır. ‘’Asla başaramayacağım.‘’ Düşüncesi geldiğinde işler daha da zorlaşıyor.

BDNF, ufak bir stres, korku, endişe ve kaygı gibi herhangi bir duygu durumu hissettiğinde, öğrenme devrelerinizin oluşumunu bozabiliyor ve sizi engelleyebiliyor.

Düşüncelerimiz ve yaptıklarımızla bu küçük ajanımızın tüm faydalarını bedenimiz ve zihnimizde hissetmek mümkün. BDNF düzeyimizi arttırmak için yapmamız gerekenlerden oluşan minik bir listeyi yazımın sonuna ekliyorum.

• Günlük aktivite.

• Karbonhidrat ve şeker alımını azaltmak.

• Stresten uzak durmak, iyimser olmak.

• Dışarıda güneş ışığında vakit geçirmek.

• Müzik dinlemek.

• İyi dostluklar kurmak.

• Uyku düzenine dikkat etmek.