Beş Önemli Keşif

En etkileyici buluşların çoğunun tesadüf eseri olduğunu biliyor muydunuz? Keşiflerde şansın önemi görmezden gelinemeyecek derecede fazla. Peki sadece şans yeterli mi? Gelin beraber inceleyelim.

En etkileyici buluşların çoğunun tesadüf eseri olduğunu biliyor muydunuz? Keşiflerde şansın önemi görmezden gelinemeyecek derecede fazla. Peki sadece şans yeterli mi? Sonuçlar çıkılan yoldan tamamen farklı olsa da hep bir arayış sırasında bulunmuşlardır. Bu sırada Louis Pasteur’ün bir sözünü hatırlıyoruz: “Şans, ona hazır olan zihinleri seçer.” Önemli olan arayışta olmaktır. Arayışta olan biri mutlaka bir şey bulur. 

Çoğu buluşun arkasında tesadüfler, kazalar, doğru yere bakmayan ve gözünün önündeki göremeyen bilim insanları, izini sürdükleri şeyi şansın başkalarına gelmesiyle kaçıranlar vardır.

Öngörülemez olanın önemini çoğunlukla unutuyoruz; oysaki en büyük buluşları bize getiren şey onun ta kendisi. Eğer bu bilim insanları hedefledikleri şeyi ararken kendilerini tüm öngörülemezliklere kapatsalardı, buldukları şeyin nedenlerini sormasalardı ve bilinmezliklerin üstüne gitmeselerdi bu keşifleri yapamazlardı. 

 1- Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması

Büyük patlama teorisinin birçok astronom ve fizikçi tarafından en büyük kanıtı sayılan kozmik mikrodalga arkaplan ışıması 1964 yılında New Jersey’deki laboratuvarlarında büyük bir anten dikmeye çalışan iki radyo astronomu Penzias ve Wilson tarafından bulundu. Bu rahatsız edici sesin antenlerine yuva yapmış güvercinlerden kaynaklandığını düşündüler. Sesten kurtulmak için antenlerindeki kuş pisliklerini bile temizlediler fakat sesten kurtulamadılar. Bu sırada fizikçi Robert Dicke’in fon ışınımı ile ilgili hipotezini öğrendiler.

Penzias, Dicke ile iletişime geçtiğinde Dicke ve ekibi bu arkaplan ışımasını arıyordu. İki grup da çalışmalarını yayınlamalarına rağmen sadece Penzias ve Wilson Nobel Ödülü’nün sahibi oldu. Bu fikri ilk kez ortaklaşa bir çalışmada öne süren Ralph Alpher ise keşfi The New York Times’da okuduğunda oldukça şaşırdı. Sıklıkla olduğu gibi keşfi arayanlar değil aramayanlar bulmuştu.

2- Penisilin

Tesadüf eseri bulunan buluşlardan belki de en popüleri penisilindir. Geçmişten günümüze birçok hayatı kurtaran ve antibiyotik çağını başlatan penisilin, Alexander Fleming’in eski deneylerinden birine penicillium mantarı bulaşmasıyla bulundu. İki hafta boyunca deneylerine ara veren Fleming geri döndüğünde bakteri kültüründe büyümeye başlayan ve etrafındaki bakterilerin büyümesini engelleyen ilginç bir küf fark etti. Zatürreden deri enfeksiyonlarına kadar birçok hastalığın tedavisinde kullanılan penisilin işte bu şekilde keşfedildi.

3- X-ışını

Endüstri, kimya, fizik gibi bir çok alanda kullanılan; tıpta tanı ve tedavi aracı olan X-ışınları da rastlantı eseri bulundu. Wilhelm Röntgen 1895’te katot tüpleriyle deney yaparken tüpü kara levhayla kapladığında iki metre ötede kimyasalla kaplanmış bir ekranın parladığını fark etti. Bilmediği şey bunun bir ışıktan daha fazlası olduğuydu. Kara levhanın yeterince kalın olmadığını düşünerek mesafeyi tahtayla, kitaplarla ve plastikle bloke etmeye çalıştı. Hatta ışığın geçmesini engellemek için eşinin elini kullanmasını bile istedi. Böylece bu gizemli ışının deriden de geçebildiğini fark etti. Bu ışına bilinmeyen anlamına gelen X-ışını adını verdi. 

X-ışınının etkisini ilk fark eden Röntgen değildi. Daha önce birçok bilim insanı da katot tüpleriyle deneyler yaparken fotografik plakaların buğulandığını fark etmişlerdi;ama üzerinde durmadılar.

4- Mikrodalga Fırın

Bazen cebinizdeki bir çikolata paketi sizi önemli bir mucit yapabilir. Günümüzde bize pek çok kolaylık sağlayan mikrodalga fırın da tesadüfen bulunanlardan biri. Radar dalgalarıyla çalışmalar yapan Percy Spencer hedeflediği şeye ulaşamasa da cebindeki çikolatanın eridiğini fark etmesiyle farklı bir keşfe ulaştı. Mikrodalga enerjisini mısır patlatmak üzere kullandıktan sonra başka yiyecekler üzerine de testler yaparak ne bulduğuna emin oldu. Daha sonra buzdolabı boyutundaki ilk mikrodalga fırını tasarladı.

Tesadüfen Gaia hipotezini geliştiren James Lovelock 1950’lerde donmuş hamsterları hayata döndürmek için ev yapımı mikrodalga fırını kullanıyordu.

5- Plastik

"Plastiği icat etmeye niyetim yoktu."diyen Leo Baekeland'ın amacı aslında sentetik şellak yapmaktı. Şellak,dişi lak böceğinin salgıladığı dirençli bir tür doğal polimerdir. Baekeland, kömür katranından elde edilen fenolu formaldehitle birleştirerek şellak benzeri bir şey bulmak yerine ısı ve baskı altında erimeyen benzersiz bir polimer ortaya çıkarttı. Bakalit adını verdiği bu plastik radyo, telefon ve elektrik yalıtkanı yapımı gibi bir çok farklı alanda kullanıldı.