Geçmişten Günümüze Bayram Gelenekleri - Case101

''Nerede o eski bayramlar?'' dediğinizi duyar gibiyim. Hele ki pandemiyle boğuştuğumuz şu günlerde o eski bayramları daha çok anıyoruz. Geçmişten günümüze gelmiş bayram geleneklerimiz unutulmaya yüz tutuyor. Gelin geleneklerimize beraber bakalım!

Bayramlar, ailemizle birlikte tek sofrada buluşup güzel anılar biriktirdiğimiz, sohbetler ettiğimiz, küçüklerin büyük bir coşkuyla kapı kapı dolaşıp harçlık çıkardığı, Türk kahvesi ve çikolata ikilisinin eksik olmadığı bir gün olarak anılarımızda canlanmakta. Peki, aklınıza hiç şu geldi mi: Bu değerli gelenekler nereden gelmekte? Bu yazımızın konusu aslında tam olarak bunları açıklamak olacak. Örneğin, ''El öpmek adeti nedir?'' bu gibi soruların cevabını vereceğiz. Şimdiden iyi okumalar diliyorum.

Büyükleri Ziyaret Etmek

Çok eski zamanlardan beri, bayramın birinci günü en yakın aile büyükleri, ikinci ve üçüncü günler ise kademeli olarak nispeten daha uzak akrabalar ziyaret edilmektedir. Yaptığımız ziyaretlerde, bayramın bu birleştirici gücü tüm aileyi özenle hazırlanan sofralarının başında toplar. Bir yandan lezzetli yemeklerin tadına varılırken, bir yandan da uzun süredir görüşemeyen akrabalar sohbet etme fırsatı bulmaktadır. Tabi bu dönemler bunun yokluğunu da epey hissediyoruz. 

El Öpmek

Tabi yine bu günlerde oldukça sakıncalı olan ve yapılmaması gereken ama bu günler geçtikten sonra devam edeceğine kuşku olmayan bir gelenekten bahsediyoruz. Bayram geleneklerinden biri de, büyüklerimizin elini öpmektir. Aile arasında '‘bayramlaşmak’' olarak da geçen bu adet, aslında asırlardır varlığını korumaktadır. Neden el öpülür diye sorarsanız, en bilinen sebebi bizden yaşça büyük olan büyüklerimize duyduğumuz saygıyı ifade etmek diyebiliriz fakat burada bir sembol bulunmakta: büyüklerimizin elini öpüp başımıza koyduğumuzda onlara bir nevi ‘'Başımın üstünde yerin var’' demiş oluyoruz. Hatta bu konuyu açmak gerekirse el öpmek, bilindiği gibi yalnızca bizim kültürümüze özgü bir gelenek değildir. Balkanlar, Ortadoğu ve Kafkasya gibi farklı coğrafyalarda da el öpme adeti, büyüklere olan saygı ve sevgiyi ifade etme ve onları yüceltme şekli olarak karşımıza çıkıyor.

Bayramlıklar

Çoğumuzun hatta belki hepimizin, özellikle bayram ziyaretlerinde giymek için yani sadece o güne özel kıyafetlerimiz vardır. Şık ve güzel olmasına özen gösteririz ancak eskilerden beri, “bayramlık” geleneği illa şık görünmeye bağlı değildir, esasen temiz giysiler giymeye dayanmaktadır. Bu temiz giysilerin bayram günlerini yeni ve güzel bir enerjiyle karşılamamızı sağladığına inanılmaktadır. Bir düşünün, daha önce çok farklı mekanlarda bulunduğunuz, çok kez giydiğiniz kıyafetleriniz, şüphesiz ki üzerlerinde o ortamlardan kalan enerjileri taşırlar. Oysa bayramlıklar, yalnızca bu özel günlerde giymek için alınan tertemiz ve yeni kıyafetlerdir. Yani yeni bir başlangıçtır. 

Türk Kahvesi ve Çikolata

Bayram denince yukarıda da belirttiğimiz gibi bir araya gelmek ve ziyaretler aklımıza geliyor. Sevdiklerimizle beraber güzel sohbetler ederken, özenle sehpaya konan Türk kahvelerinin yanında (annelerimizin sadece bayramlarda çıkardığı setlerle birlikte tabi!) ikramlık çikolataları yemenin keyfidir. Türk kahvesi, çikolata ve mutlu bir aile ortamı bayramı güzelleştiren yegane nokta. Bundan daha güzel bir üçlü olabilir mi? Günümüzde en çok özlediğimiz şey iç içe olmak değil mi? Tabi eskilerde ifade ettiği anlam biraz daha farklıymış. Eskiden kahvenin yanında mutlaka su getirilir; misafir, önce kahveyi alırsa tok, suyu alırsa aç anlamına gelirmiş. Bu da ev sahibinin misafirlerine yapacağı ikramı buna göre düzenlemesine olanak sağlarmış. 

 

Tekrar uzun süre yan yana geldiğimiz, iç içe olduğumuz bayramlara çabuk kavuşmak dileğiyle.

Sağlıkla kalın!