Bilgisayar Satın Alma Rehberi

Bilgisayar alırken kullanım amacına göre parça seçeriz. Peki bu amaca göre değişmesi gereken parametreler nedir? Hangi parçada neye dikkat ederiz? Sadece ekran kartını güçlü seçsek yeter mi yoksa işlemciyi de aynı doğrultuda güçlü bir seriden mi seçmeliyiz? Hadi gelin hangi parçayı neye göre seçeceğimizi öğrenelim.

Bilgisayar alırken önceliğimiz ne için kullanacağımızdır. Ofis için alacağımız bir bilgisayarda ihtiyacımız olmayan bir ekran kartına ya ihtiyaç duyduğumuzdan çok daha güçlü bir işlemciye para saçmak istemeyiz ya da oyun için kullanacağımız bir bilgisayarda güçlü bir işlemci alıp asıl işi yapacak olan ekran kartını zayıf bir model seçmeyiz, render ya da 3D modelleme yapmayacağımız bir bilgisayarda da ihtiyacımızdan çok daha fazla RAM alıp paramızı saçmayız. Bu uzun cümlede de belirttiğim gibi dikkat etmemiz gereken tek şey ihtiyaçlarımız aslında. Şimdi sırayla parçaları tanıyalım öyleyse.

-İşlemci: Bilgisayarın tüm işlemlerini yürüten genel bir hesaplama ünitesidir. İşlemciyi aşağıdaki birkaç kriter dahilinde seçeriz. Bunlar;

1. İşlemci Hızı: GHz cinsinden ifade edilir ve işlemcinin saniyede gerçekleştirebildiği işlem sayısını gösterir. Örneğin 3.6 GHz hızındaki bir işlemci saniyede 3.6 milyar döngü gerçekleştirir.
2. İşlemci Soket Yapısı: İşlemcinin anakartla uyumluluğunu belirleyen temel etkendir. Örneğin Intel tarafında LGA 1151, LGA 1151v2, LGA 1200, AMD tarafında ise AM4, AM3+, FM2.
3. İşlemci Çekirdek ve İş Parçacığı Sayısı: Çekirdek işlemci tarafından yapılan işlemleri asıl yapan birimdir. Aynı mimari ve serideki işlemcilerde çekirdek sayısı arttıkça genel performans artar.

-Anakart: Üzerine diğer donanımların soketlerle monte edildiği ve kablolarla bağlandığı temel bileşendir. Dikkat edilmesi gereken kriterler;

1. Soket Yapısı: Kullanacağımız işlemcinin markasına ve soketine göre bakmamız gereken ilk şeydir.
2. Anakart Boyutu: Aldığımız anakartın kasamıza sığmaması gibi bir durumda kasa değiştirmek zorunda kalmamak için dikkat etmemiz gerek özelliklerden biridir. Çoğu durumda anakart boyutu küçüldükçe daha az yuva ve özelliğe sahip olmaktadır ancak istisnaları vardır.
3. Desteklediği RAM Teknolojisi ve Hızı: DDR4, DDR3 ve daha öncekileri olmak üzere farklı frekanslarda çalışan RAMlere sunduğu desteği ifade eder.

-RAM: "Random Access Memory" yani "Rastgele Erişilebilen Bellek" anlamına gelen anlık veri yazıp veri okuyan birimdir. Sabit diskler gibi mekanik yapıda bellekler olmadığı için çok daha seri okuma yazma yapabilirler. Kriterleri şunlardır;

1. RAM Frekansı: DDR cinsinden ifade edilir. Frekanslarına göre performansları değişir. Frekans yükseldikçe performans artar.
2. RAM Gecikme Süresi: CL cinsinden ifade edilir. Ne kadar düşükse o kadar seri çalışır. 

-Ekran Kartı(GPU): Grafikleri işlemede kullanılan, oyun ve render bilgisayarlarını olmazsa olmazı parça. Dahili ve Harici olmak üzere iki çeşittir diyebiliriz. Dahili ekran kartları işlemciye gömülü gelen ve genellikle sadece temel işlemleri gerçekleştirebilecek kadar güce sahip grafik birimleridir. Harici ekran kartları ise ihtiyaçlara yönelik üretilen farklı güçlerdeki kartlardır. Bunların performanslarını belirleyen faktörler;

1. Çekirdek Hızı: Birim süre içerisinde ekran kartınının veri işleme ve iletme hızı o ekran kartının çekirdek hızını belirliyor.
2. Veriyolu Genişliği: Ekran kartının belirlenen süre içerisinde ne kadar veri ilettiğini gösterir.
3. Video Belleği: Video belleği (Video memory) ekran kartı işlemcilerinin (GPU) kendilerine ayrılan bellekleri demektir. Bu bellek türünü sistem belleği (RAM) ile karıştırmamak gerekir; çünkü video belleği sadece grafiksel işlemlerde kullanılır. Video belleğinin frekansı çalışma hızını belirler. Video bellek kapasitesi de tıpkı RAM gibi GB cinsinden ifade edilir. Yukarıda listelediğimiz performans kriterlerinin sadece birinin yüksek olması o ekran kartının yüksek performanslı olduğu anlamına gelmemektedir. Bir ekran kartının yüksek performanslı olabilmesi için çekirdek hızının, veriyolu genişliğinin ve bellek miktarının orantılı olarak yüksek olması gerekmektedir. Ekran kartlarının video bellekleri farklı standartta olabiliyorlar. Şu an için piyasada bulunan ekran kartlarında DDR3 ve DDR5 bellekler kullanılıyor. Bu iki bellek türünün arasındaki fark çalışma frekansında yatıyor. Yani DDR5 bellekler daha yüksek frekansta çalıştıkları için daha yüksek perofrmans sunuyorlar. Video bellek türü de ekran kartı seçiminizde dikkat etmeniz gereken bir unsur.

-Güç Kaynağı: Parçalara ihtiyaçları kadar elektrik ileten ve ani voltaj yüklenmelerine karşı koruyan devreler içeren güç birimidir. Kullanılan parçalara göre Watt değeri seçilir. Dikkat edilmesi gereken en önemli kriter bilinen ve sağlam markalara yönelmek ve verimlilik açısından 80+ sertifikasına sahip ürünlerden seçim yapmaktır.

-Depolama Birimi: SSD ve HDD olarak sınıflandırabiliriz.

1. HDD: Eski plakçalarlara benzer bir yapıda ve temelinde okuma kafası ve dönen bir diskten oluşan mekanik disklerdir. Depolama açısından daha uygun fiyatlara daha yüksek saklama alanı sunabilen disklerdir. Dönen diskin hızına göre okuma ve dosyalara erişim hızları değişmektedir.
2. SSD: Mekanik yapıya sahip olmayan tıpkı bir flash bellek veya RAM gibi çalışan farklı teknolojilerle çok daha yüksek hızlara erişebilen disklerdir. SATA ve PCIe arayüzlerinde çalışabilen türleri vardır.

Şimdi kullanım amacına göre hangilerinde neye ağırlık vermemiz gerektiğini inceleyelim.

*Ofis Bilgisayarı: Ofis dosyaları açmak, e-postalara bakmak, araştırma yapmak, rapor ve sunum hazırlamak için kullanılırlar. Çok işlem gücüne ihtiyaç duymayacakları için ekonomik işlemciler tercih edilebilir. Harici bir ekran kartına pek ihtiyaç duymazlar. Kaynak takibi yaparken içerik girmeniz gereken durumlarda sisteme 2. bir monitör dahil edilebilr ve tarayıcıda çok sekme açılması gerekebileceği öngörülürse RAM miktarı arttırılabilir.

*Ev Bilgisayarı: Multimedya amaçlı, dizi ve film izlemek, müzik dinlemek vb işlerde kullanılabilirler. Giriş seviye bir ekran kartı ve işlemci tercih edilebilir. Daha çok monitör, hoparlör vb çevre birimlerine yatırım yapılabilir.

*Oyun Bilgisayarı: Güçlü bir ekran kartı seçimi ve ekran kartını besleyebilecek güçte bir işlemci seçilmelidir. İşlemci, ekran kartı ve RAM'de ekonomik parçalar yerine daha güçlü donanımlar tercih edilmeli, buna bağlı olarak güç tüketimi de artacağı için kapasitesi daha yüksek bir güç kaynağı tercih edilmelidir.

*3D Modelleme ve Render Amaçlı Bilgisayar: Bu tür bilgisayarlarda işlemci yükü yüksek olacaktır. Ayrıca render işlemleri sisteminizde ne kadar çok RAM varsa o kadar kısa sürebiliyor. Bu nedenle bir render bilgisayarı oluşturmak istiyorsanız güçlü bir işlemci, yüksek miktarda RAM ve render işlemlerinin altından kalkabilecek güçlü bir ekran kartı kullanmanız gerekiyor. Oyun bilgisayarlarındakine benzer şekilde artan güç tüketimi ve ısınma ek soğutma fanları kullanmanız, daha yüksek çıkışa sahip bir güç kaynağı kullanmanız gerekecektir. Kimi zaman bu tür sistemlerde birden fazla ekran kartı da kullanılabiliyor. Bu yüzden geniş bir bilgisayar kasası tercih etmeniz gerekebilir.

Malum günümüzde pek oyun oynamayan insan kalmadı. Oyun için sizlere birkaç sistem tavsiyesinde bulunmak isterim.

1-GİRİŞ SEVİYESİ

Anakart: GIGABYTE H410M S2H

İşlemci: Intel Core i3 10100F

RAM: G.Skill 16GB Ripjaws V Kit 3200MHz CL16

Ekran Kartı: MSI Radeon RX 5500 XT MECH 4G OC

Disk: Sandisk Ultra 500 GB NVMe M.2 SSD

Kasa: CORSAIR Carbide Serisi SPEC-DELTA RGB 550W 80+

Güç Kaynağı: Kasayla beraber gelmekte

Fiyat yaklaşık 5400 Türk Lirası

2- ORTA SEVİYE

Anakart: GIGABYTE H410M S2H

İşlemci: Intel Core i5 10400F 

RAM: G.Skill 16GB Ripjaws V Kit 3200MHz CL16

Ekran Kartı: GIGABYTE GeForce RTX 2060 WINDFORCE OC

Disk: Sandisk Ultra 500 GB NVMe M.2 SSD

Kasa: CORSAIR Carbide Serisi SPEC-DELTA RGB 550W 80+

Not: Kasadaki güç kaynağı bu sistemde yeterli olacaktır ancak ilerde ekran kartı veya işlemci değişirseniz 550W yeterli olmayabilir. Bütçeniz yeter ise güç kaynağını 650-700W alabilirsiniz.

Fiyat yaklaşık 7300 Türk Lirası

İşlemci + Anakart Alternatifi: Gigabyte B550M-S2H + AMD Ryzen 5 3600

Alternatif sistemde fiyat yaklaşık 8000 Türk Lirası

3- ÜST SEVİYE

Anakart: Gigabyte Z490 GAMING X AX

İşlemci: Intel Core i7-10700KF

RAM: Corsair Vengeance RGB Pro TUF Gaming Edition

Ekran Kartı: MSI GEFORCE RTX 3070 GAMING X TRIO

Disk: XPG SX8200 Pro 1TB

Kasa: Corsair iCUE 220T RGB

Güç Kaynağı: Corsair CX750F RGB Full Modüler

Fiyat Minimum 16500 Türk Lirası